Hướng dẫn chăm sóc trẻ trong tuần đầu tiên sau sinh
Chăm sóc trẻ trong tuần đầu tiên cần đặc biệt chú trọng các yếu tố: bú mẹ, giấc ngủ, vệ sinh cá nhân, tình trạng tiêu hóa và sức khỏe tổng thể của bé.
Chăm sóc trong 24 giờ đầu tiên
Trong vòng 24 giờ đầu sau sinh, nếu sức khỏe của mẹ và bé đều ổn định, trẻ nên được tiếp xúc da kề da với mẹ. Điều này không chỉ giúp thắt chặt sự kết nối mẫu tử mà còn giúp trẻ cảm thấy an toàn, hỗ trợ điều chỉnh thân nhiệt, và kích thích phản xạ bú mẹ tự nhiên. Đây là khoảng thời gian rất quan trọng, đặc biệt đối với các bé sinh non hoặc nhẹ cân.
Trong giờ đầu tiên sau sinh, trẻ thường có phản xạ tự nhiên tìm và mút vú mẹ. Nếu bị cách ly mẹ quá lâu, phản xạ này có thể bị suy giảm. Vì vậy, việc cho bé bú sữa mẹ càng sớm càng tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển về sau.
Lưu ý, trong 24 giờ đầu, bé không cần được tắm vì đã được lau sạch sau sinh. Nếu vùng rốn không sưng đỏ, mẹ chỉ cần lau nhẹ bằng khăn sạch nhúng nước muối sinh lý hoặc nước sôi để nguội.
Về phía mẹ, sức khỏe ngày đầu tiên còn rất yếu nên cần được người thân hỗ trợ. Mẹ cần được theo dõi sát sao tình trạng huyết áp, mạch, và lượng sản dịch để kịp thời xử lý nếu có bất thường.
Ngày thứ 2 sau sinh
Sang ngày thứ hai, bé bắt đầu mở mắt nhìn chăm chú vào người đối diện, tuy nhiên tầm nhìn của bé chỉ khoảng từ 15 - 25 cm. Bé cũng có xu hướng khóc nhiều hơn và đòi bú mẹ thường xuyên. Mỗi 2 giờ, mẹ nên cho bé bú một lần, đảm bảo đúng tư thế để tránh sặc sữa. Vì dạ dày bé còn rất nhỏ, hãy cho bé bú theo nhu cầu để không gây khó chịu.
Đồng thời, mẹ nên chú ý thay tã thường xuyên, vì bé có thể làm ướt tã nhiều lần trong ngày. Nếu tã quá ẩm ướt, bé có thể khó chịu và quấy khóc.
Ngày thứ 3 sau sinh
Đến ngày thứ ba, bé đã bắt đầu bú mẹ nhịp nhàng hơn. Bé cũng có thể báo hiệu khi đói bằng cách khóc hoặc tìm kiếm bầu ngực mẹ. Ở giai đoạn này, bé sẽ vui hơn khi được gần gũi mẹ, quen với sự âu yếm và giọng nói của mẹ từ thời gian còn trong bụng.
Số lần đi tiêu, đi tiểu của bé cũng tăng lên. Phân su của bé thường đã hết, thay vào đó là phân màu vàng hoặc xanh nhạt. Mẹ cần thay tã khoảng 4 lần mỗi ngày và giữ vệ sinh sạch sẽ để tránh viêm nhiễm. Khi tắm cho bé, mẹ có thể massage nhẹ nhàng trước để giúp bé thư giãn và ngủ ngon hơn.
Chăm sóc ngày thứ 4 và thứ 5
Vào những ngày này, động tác bú mẹ của bé đã trở nên thuần thục hơn. Lực bú của bé cũng mạnh hơn, giúp bé nhận được nhiều sữa hơn. Mẹ nên duy trì cữ bú khoảng 30 phút và luân phiên giữa hai bầu ngực để kích thích tăng tiết sữa.
Vệ sinh của bé vẫn cần được chú trọng. Mẹ nên thay tã mỗi 2 giờ và rửa sạch vùng kín bằng nước ấm. Phân của bé thường có màu vàng, dạng sệt. Tắm bé mỗi ngày vào thời điểm nhiệt độ ấm nhất sẽ giúp bé dễ chịu hơn.
Ngày thứ 6 và thứ 7
Trong hai ngày cuối tuần đầu tiên, bé bắt đầu tăng lượng bú từ 60 - 90ml mỗi cữ. Giấc ngủ của bé có thể bị đảo lộn, dẫn đến tình trạng “ngủ ngày cày đêm.” Mẹ cần kiên nhẫn, vỗ về và dỗ dành để bé cảm thấy an toàn.
Rốn của bé dần khô và có thể rụng trong tuần đầu hoặc kéo dài đến 15 ngày. Nếu rốn bé có dấu hiệu sưng đỏ, rỉ nước, hoặc có mùi hôi, mẹ nên đưa bé đến bác sĩ kiểm tra ngay lập tức.
Chăm sóc mẹ trong tuần đầu sau sinh
Bên cạnh việc chăm sóc trẻ, mẹ cũng cần được chú trọng để phục hồi cả về thể chất lẫn tinh thần.
Chế độ ăn uống
Mẹ sau sinh cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để cơ thể hồi phục và có đủ sữa cho con bú. Không cần kiêng khem quá mức, mẹ nên ăn đủ chất, bao gồm protein, rau xanh, trái cây và nước. Uống đủ nước giúp kích thích tuyến sữa hoạt động hiệu quả hơn.
Vệ sinh cá nhân
Mẹ nên tắm nhanh bằng nước ấm sau 2 - 3 ngày sinh, chú ý vệ sinh vùng kín để tránh nhiễm trùng. Nếu có vết khâu tầng sinh môn, mẹ cần rửa sạch bằng dung dịch sát khuẩn sau mỗi lần đi vệ sinh.
Vận động và nghỉ ngơi
Sau sinh, dù sinh thường hay sinh mổ, mẹ cần vận động nhẹ nhàng để lưu thông khí huyết. Mỗi ngày mẹ nên ngủ đủ 8 tiếng, nhờ người thân hỗ trợ chăm bé để có thời gian nghỉ ngơi.
Tâm lý và hỗ trợ
Giai đoạn sau sinh có thể mang lại những biến đổi tâm lý phức tạp. Nếu mẹ cảm thấy căng thẳng hoặc buồn bã, hãy chia sẻ với người thân để nhận được sự đồng cảm và hỗ trợ kịp thời. Nếu cần, mẹ nên tìm đến chuyên gia để được tư vấn.
Kiểm tra sức khỏe
Trong tuần đầu sau sinh, mẹ nên đi khám lại để đảm bảo vết thương lành tốt và không có dấu hiệu bất thường. Nếu gặp khó khăn trong việc cho bé bú, mẹ cần nhờ nhân viên y tế hướng dẫn cách cho bú đúng kỹ thuật.
Kết luận
Chăm sóc mẹ và bé sau sinh đòi hỏi sự tận tâm và kiên nhẫn từ gia đình. Đây là giai đoạn quan trọng để cả hai cùng phục hồi và phát triển khỏe mạnh. Với sự hỗ trợ đúng cách, mẹ và bé sẽ vượt qua tuần đầu tiên một cách suôn sẻ và an toàn. Các mẹ chưa có kinh nghiệm tự chăm sóc bản thân cũng như chăm sóc cho bé tại nhà thì hãy tham khảo dịch vụ chăm sóc mẹ và bé tại nhà của Nora Care nhé
